tavuk hastalıkları 

Newcastle (Yalancı Tavuk Vebası) Kanatlılarda solunum, sindirim ve sinir sistemlerini etkileyen çok bulaşıcı öldürücü viral bir hastalıktır. Hastalığın dört tipi bulunmaktadır. a) Asemptomatik Suşlar Klinik belirti göstermeden oluşan, hafif ishalle seyreden şeklidir. b) Lentojenik Suşlar Hafif virulent (hastalık yapıcı) suşlardır. Bağışıklık sisteminin baskı altında veya zayıf olduğu kanatlılarda hafif şekilde hastalık oluşturabilir.Daha çok aşı üretiminde kullanılır. c) Mezojenik Suşlar Orta derecede virulent suşlardır.Özelliklesolunum ve sindirim sistemini etkiler. d) Velojenik Suşlar Bu grup kanatlılarda çok şiddetli hastalık oluşturan ve çok öldürücü virüs grubudur. Solunum, sindirim ve sinir sisteminde etkili olur. Newcastle virüsü, başta solunum sistemi olmak üzere, sindirim sistemi ve göz konjontivasından da geçerek hastalık oluşturabilmektedir. Hastalık belirtisi: Hastalık belirtisi olarak hayvanlarda; durgunluk, iştahsızlık, ishal (özellikle yeşil, safran renkli), solunum sistemi bozuklukları, bacak ve boyun bölgesinde felçler, kafa kısmının sürekli sallanması ve titremesi, burun ve gözlerde akıntı gelmesi gibi bulgular gözlemlenir. Teşhis: Otopsi yapılması ve özellikle kan tstleri sonucu gerçekleştirilir Tedavi: Tedavisi mümkün olmayıp; aşı ve biyogüvenlik uygulamaları titizlikle takip edilmelidir.

Gut Hastalığı Tavukları etkileyen metabolik bir hastalıktır, her yaşta görülebilmekle beraber daha çok yarka dönemi sonunda ya da yumurtaya girme aşamasında gözlemlenir. Gut hastalığı genelde yavaş ilerleyen bir seyir gösterir ve sürüde ortaya çıkana kadar anlaşılması oldukça zordur. Hastalığın başlangıç aşamasında ancak yapılacak otopsi ile teşhis konulabilirken, ileri aşamaya geçen hastalık olgularında eklemlerde şişme görülebilir. Otopside çeşitli iç organlarda pudra şekeri dökülmüş gibi bir görüntü ile karşılaşılır. Kalp,karaciğer,bağırsaklar ve çeşitli kas gruplarında ürik asit birikimine bağlı olarak gözlemlenen bu olgu böbreklerde daha da şiddetli olarak ortaya çıkmaktadır. Böbrek ve üreter kanallarında ciddi taş oluşumları görülebilir. Gut Hastalığının Sebepleri: * Düşük düzeyde yararlanılabilir fosfor, * Yüksek vitamin D3 seviyesi, * Yüksek kalsiyum içeren yemler(özellikle büyüme döneminde), * Uzun süreli Vitamin A eksikliği, * Sodyum düzeyinin suda % 0.4 ve yemde 0.8 % seviyesini aşması, * Yemdeki protein seviyesinin % 30'dan fazla olması, * Yetersiz su alımı(özellikle yaz aylarında) ve * Genç hayvanlara iri taneli kalsiyum kaynakları verilmesi. Enfeksiyonlar: Bronşit (IB) ve avian nephritis virus (ANV) böbreklerde ve üreme sisteminde de etkili oldukları için böbreklerin hasar görmesine ve GUT oluşumuna neden olabilirler. Toksinler: Toksinler böbreklerde hasara yol açarlar ve özellikle sitrinin, okratoksin ve oosporin çok etkilidir. Antibiyotikler: Gentamisin, sülfanomidler ve nitrofuranlar özellikle genç civcivlerde böbrek hasarına yol açmaktadır. Bu tip antibiyotiklerin uzun süre ve normalden yüksek dozda kullanılması sonucu gut oluşabilmektedir. Dezenfektanlar: Yanlışlıkla kullanılan phenol ve cresol gibi dezenfektanlar zehirlenmelere neden olmaktadır. Kimyasallar: Suda bakır sülfat kullanımı suyun hayvanlar tarafında ret edilmesine neden olacak ve su kaybına bağlı GUT şekillenebilecektir. Gut hastalığının tedavisi yoktur. Sadece hafif olgular etkenin ortadan kaldırılması ile iyileşebilir fakat ileri derecedeki vakalar ancak hafifletilebilir. Özel bir diyet uygulanmalı, yem ve su asidik hale getirilerek böbrek taşları ve ürik asit oluşumları vücuttan atılmaya çalışılmalıdır.

............................. Tavuk Anatomisi Bir tavuk bilimsel olarak kuş türüdür. Onu diğer kuşlardan ayıran özelliklerden biri, bir tarak ve iki tüpe sahip olmasıdır. Tarak, başın üst kısmındaki kırmızı uzantıdır ve bu tüp denilen olgu ise çene altında bulunan iki uzantıdır. Bunlar ikincil cinsel özelliklerdir ve erkeklerde daha belirgindir. Tarak, Latin isminin veya tavukların sınıflandırılmasının temelidir. Latince, gallus tarak anlamına gelir ve evcil tavuk Gallus domesticus’dur. Çoğu yerli tavukların atası olan Red Jungle Fowl, Gallus bankiva’dır. Sekiz tanınmış tarak çeşidi vardır: tek, gül, bezelye, minder, buttercup, çilek, V-şekilli ve silkie. Tavuğun iki bacağı ve iki kanadı vardır, bu da etkileşimini etkilemektedir. Yerli tavuklar uçma yeteneğini kaybetmiştir. Et üretimi için kullanılan ağır ırklar kanatlarını daha fazla kullanamazlar ve biraz daha yüksek bir seviyeye sıçramazlar ya da yerde daha hızlı hareket ederler. Daha hafif gövdeli kuşlar kısa mesafeler uçabilir ve bazıları nispeten yüksek çitlerden geçebilir. Bacakların ayak ve şaft bölümlerinin ölçekleri vardır.

............................. Kanibalizm ve Tüy Çekme Kanibalizm ve tüy çekme tavuk ve diğer kanatlı hayvanlarda gözlemlenen bir davranış bozukluğudur. Bu bozuklukların ortaya çıkmasındaki en önemli faktörler stres ve beslenme bozukluklarıdır. Bu faktörlerin hafif halinde tüy çekme, daha ileri seviyelerde kanibalizm meydana gelmektedir. Stres faktörleri: * Kalabalık ortamda yetiştirme, * Farklı yaştan tavukları bir arada bulundurma, * Yetersiz yemlik, tünek ve folluk, * Fazla aydınlık ortamlar ve * Follukların aydınlık ortama konulması. Beslenmeye bağlı faktörler: * Sodyum eksikliği, * Yetersiz protein içeren yemler ve * Fosfor açısından fakir diyet uygulamaları. Kanibalizm ve tüy çekme problemi olan kümeste ilk olarak stres faktörleri giderilmelidir. Çünkü bu olumsuzlukların varlığında kalıcı bir iyileşme sağlanamaz ve kümes bu hastalık durumundan kalıcı olarak kurtulamaz. Stres faktörlerinin giderilmesi sonrası sürüye içme suyu ile tuz uygulaması, özellikle fosfor açısından zengin bir mineral kombinasyonu verilmesi ve belirli bir dönem protein açısından zengin bir yem ile beslenmesi faydalı olmaktadır.

............................. Tavuk Tifosu (Salmonella) Salmonella gallinarum tarafından meydana gelen, çok bulaşıcı bakteriyel bir hastalıktır. Hızlı ve yavaş seyreden iki formda görülür. Kahverengi hatlar, beyaz hatlara göre salmonellaya çok daha fazla duyarlıdır. Hastalık ya direkt ağızdan yada indirekt anneden yavruya (dikey bulaşma) geçerek bulaşır. Kuluçka makinalarındaki kirli yumurtalarda ya kabuk altı ölümlere ya da daha makinede hastalığın bulaşmasına yol açmaktadır. Hastalık, durgunluk, iştahsızlık, sarı-yeşil ishal, yüksek ateş, aşırı su tüketme ve tüylerde kabarma ile kendini belli eder. Teşhis, otopsi, kan testleri ve ya kloakal swap ile konulur. Otopside özellikle, karaciğer ve dalakta büyüme, üzerlerinde kanamalı yada beyaz odaklar gözlenir. Karaciğer hava ile temas edince yeşil bronz bir renk alır ve kolay parçalanır. Ayrıca yumurtanın foliküllerinde kanama ve şekil bozukluğu gözlemlenir. Salmonella hastalığının tedavisi oldukça zordur. Bu durumun ana sebebi hücre içi bakteri olmasıdır.Çeşitli ilaçlar ile geçici tedavi oluşturulabilse bile su, yem ve kümes hijyeni çok iyi sağlanmalı, bakterinin ortamına gelişmesini engellemek için organik asitler ve probiyotikler kullanılmalıdır. Bit-pire ve fare mücadelesi yapılmalı, bu taşıyıcı hayvanların hastalığı yayması ve bulaştırması engellenmelidir. Ticari sürülerde uygulanan salmonella aşı programları kısmen süs ve serbest gezen sürülerde uygulanarak bulaşmalar en aza düşürülmelidir. Damızlıklarında salmonella olan üreticiler unutmamalıdır ki; damızlıklarından aldıkları yumurtalar ve bu yumurtalardan çıkacak civcivler daha doğuştan salmonellalı olacaklardır.

............................. Marek Tavuklarda karaciğer, pankreas, dalak, böbrek ve optik sinirler başta olmak üzere birçok doku ve organda T-lenfosit hücrelerinin üreme ve birikmesiyle oluşan, oldukça bulaşıcı ve öldürücü olan viral bir hastalıktır. Virüs özellikle tüyler ve tozlar vasıtası ile solunum sistemine bulaşır. Bulaşma sonrası klinik belirtelirn ortaya çıkması 3-5 hafta arasında olmaktadır. Daha çok 8-10 haftalık yaşlarda görülmekle birlikte daha erken veya geç yaşlarda da görülebilir. Hastalık klasik marek ve akut marek olarak iki formda görülebilir. Akut marek: Hızla seyreder ve ölümoranı yüksektir. Hayvanlar durgun, iştahsız, ibik ve sakallar solgundur. Otopside çeşitli organ ve dokularda beyaz renkli tümörler gözlenir. Tümörler özellikle karaciğer, dalak ve böbreklerde belirgin olup, birçok organda da bulunabilmektedir. Klasik marek:Bu formda, Akut marek ile aynı belirtiler gözlemlenmekle birlikte kanat ve bacaklarda tek veya çift taraflı felçler görülür. Özellikle bu hastalığa özgü olan ''BALERİN'' duruşu (bir bacak önde, bir bacak geride) gözlenir. Bu hastalığın tedavisi olmayıp, aşı uygulamaları da ancak kuluçka ortamında yapılabilmektedir.